Obowiązek alimentacyjny jest dla wielu osób zagadnieniem, którego zasady wydają się skomplikowane i niejasne. Dotyczy to szczególnie kwestii wygaśnięcia obowiązku płacenia alimentów na dzieci oraz byłego małżonka. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej zasadom wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.
Obowiązek alimentacyjny – definicja
Obowiązek alimentacyjny to obowiązek zapewnienia członkom rodziny środków koniecznych do utrzymania, a w przypadku dzieci – wychowania. Obowiązek ten może dotyczyć dzieci, byłych małżonków, ale też rodziców, dziadków lub rodzeństwo. Wysokość alimentów zależy zarówno od potrzeb osoby do nich uprawnionej, jak i od możliwości finansowych płacącego. Zasady dotyczące alimentów określone zostały w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Organem rozstrzygającym w kwestii świadczeń alimentacyjnych jest sąd rejonowy (wydział rodzinny i nieletnich) właściwy dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów.
Obowiązek alimentacyjny spoczywa zawsze na bliskich krewnych osoby uprawnionej do alimentów. W przypadku dziecka będą to więc rodzice, a nie dziadkowie, natomiast osoba dorosła, która jest po rozwodzie, w pierwszej kolejności powinna otrzymywać alimenty od byłego małżonka. W przypadku osób pełnoletnich (byłych małżonków, krewnych), alimenty mogą być przyznane im wyłącznie w sytuacji, w której nie mogą się samodzielnie utrzymać i zadbać o wszystkie podstawowe potrzeby.
Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego
Strony mogą złożyć wniosek do sądu o zarządzenie lub uchylenie alimentów, a także, zależnie od sytuacji materialnej zobowiązanego lub uprawnionego, o ich podwyższenie lub zmniejszenie. Sąd podejmuje decyzje, zawierającą klauzulę wykonalności, co oznacza, że w sytuacji niezastosowania się do wyroku przez stronę zobowiązaną do płacenia alimentów, strona uprawniona może złożyć wniosek o postępowanie egzekucyjne.
W przypadku wątpliwości dotyczących procedur związanych z obowiązkiem alimentacyjnym, warto skonsultować się z adwokatem, który pomoże skompletować wymagane dokumenty oraz sporządzić odpowiednie pisma.
Alimenty na dziecko mogą być uchylone przez sąd w uzasadnionych sytuacjach, tzn. wtedy, gdy dziecko jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Nie są zatem zależne, jak się powszechnie uważa, od wieku dziecka ani poziomu jego wykształcenia. Rodzic może przestać płacić alimenty na dorosłe dziecko także wtedy, gdy może udowodnić przed sądem, że te cykliczne opłaty nadmiernie obciążają jego budżet (np. w wyniku zmniejszenia dochodów). Ustanie obowiązku alimentacyjnego jest możliwe również w sytuacji, w której dorosłe dziecko nie podejmuje żadnych prób w celu uniezależnienia się finansowego, a jednocześnie nie kontynuuje nauki. Pozbawienie praw rodzicielskich nie jest przesłanką do uchylenia obowiązku alimentacyjnego. Alimenty na dziecko niepełnosprawne płaci się dożywotnio.
Obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka wygasa w przypadku zawarcia przez niego kolejnego małżeństwa oraz w sytuacji poprawy jego sytuacji finansowej.
Co ważne, obowiązek alimentacyjny wygasa zawsze w momencie śmierci zobowiązanego. Oznacza to, że nie można pozwać o alimenty jego spadkobierców.
