Rozwód oznacza, ustanie ustawowej wspólności majątkowej między byłymi małżonkami (jeśli nie została zawarta tzw. intercyza), co stanowi podstawę do żądania podziału majątku. Do majątku wspólnego zaliczane są wszystkie składniki, które małżonkowie nabyli po ślubie, w tym wynagrodzenie za pracę, dochody, świadczenia socjalne itp. Jeśli składnik majątku osobistego (który z zasady nie wlicza się do majątku wspólnego) przynosi dochód podczas trwania małżeństwa, również wchodzi w skład majątku wspólnego. Jak wygląda sytuacja w przypadku, gdy małżonkowie lub jeden z małżonków prowadzi firmę? W jaki sposób odbywa się podział firmy po rozwodzie?
Jak odbywa się podział majątku wspólnego?
W przypadku rozwodu podział majątku dotyczy wyłącznie części wspólnej majątku małżonków (nie dotyczy składników majątku osobistego). Może się on odbyć na dwa sposoby:
- jeśli małżonkowie są zgodni co do podziału majątku — poprzez zgodną umowę stron. Jeśli nie ma obopólnej zgody — w drodze postępowania sądowego.
- w przypadku braku zgody stron poprzez podział sądowy na drodze postępowania działowego.
Podział majątku a jednoosobowa działalność gospodarcza
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej majątek przedsiębiorstwa stanowi wspólność majątkową małżeństwa wówczas, gdy firma została założona po ślubie, a małżonkowie nie zawarli umowy o rozdzielności majątkowej. Nie ma tutaj znaczenia, czy działalność prowadził jeden, czy dwoje małżonków. Teoretycznie małżonek, który zarejestrował działalność, ma prawo do swobodnego dysponowania majątkiem przedsiębiorstwa. Jednak już przy podziale majątku po rozwodzie, poszczególne składniki są dzielone między były małżonkami. Dotyczy to zarówno zysków z dochodu, jak i wszystkiego, co zostało zakupione z zysków z działalności czy z przeznaczeniem na użytek przedsiębiorstwa. Co ważne, podziałowi poddane może zostać nawet to, co zostało sfinansowane przez jednego z małżonków, np. z wypłaty za pracę.
Podział majątku a spółka cywilna
Jeśli jeden z małżonków jest wspólnikiem spółki cywilnej, a drugi w niej nie uczestniczy, przy podziale majątku po rozwodzie współmałżonek nie ma prawa do składników majątku spółki do momentu jej rozwiązania. Dopiero po rozwiązaniu spółki należne wspólnikowi składniki jej majątku wchodzą w skład majątku wspólnego małżeństwa, co może być podstawą do ewentualnych roszczeń.
Podział majątku a spółka osobowa
Majątek spółki osobowej to majątek odrębny od majątku wspólników. W czasie istnienia spółki osobowej współmałżonek wspólnika nie ma prawa do żadnego składnika majątku spółki. Dopiero po jej rozwiązaniu lub likwidacji, gdy należne składniki majątku spółki wejdą w skład majątku wspólnego małżonków, możliwe jest dokonanie podziału w przypadku rozwodu.
Podział majątku a spółka kapitałowa
Do spółek kapitałowych zaliczamy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne. W tym przypadku (podobnie jak w spółkach osobowych) majątek spółki jest odrębny od wspólników czy akcjonariuszy. Zatem do momentu podziału majątku spółki współmałżonek wspólnika nie ma prawa do składników majątku spółki w przypadku rozwodu. Sytuacja zmienia się dopiero po podziale majątku spółki, gdy składniki przyznane wspólnikowi wejdą w skład majątku wspólnego małżonków.
